عوامل موثر در از دست رفتن آبستنی

واضح است که نرخ لقاح در تلیسه های شیری و گوشتی و گاوهای غیر شیرده گوشتی زیادتر از گاوهای شیرده گوشتی و گاوهای شیرده و غیر شیرده شیری است. میزان از دست رفتن آبستنی در گاوهای شیرده شیری ممکن است از زمان لقاح تا پایان آبستنی به ۶۰ درصد برسد.

عدم موفقیت در آبستنی ناشی از عدم لقاح یا ازدست رفتن آبستنی بعد از شکل گیری جنینی است. در این مقاله می خواهیم برخی از عوامل شناخته شده موثر بر از دست رفتن آبستنی را در گاوها بررسی کنیم.

● کیفیت فولیکول و تخمک

غلظت کم پروژسترون در طول چرخه فحلی و پس از تلقیح مصنوعی ممکن است منجر به ایجاد فولیکول های دایمی در گاو شود. فولیکول های دایمی باعث ایجاد تخمک هایی می شوند که باروری کمی دارند و منجر به مرگ در مراحل اولیه نطفه گی و کمی بعد از آبستنی می شوند.

تخمک هایی که از فولیکول های با اندازه کوچک تر ایجاد می شوند. در پاسخ به تزریق GnRH (در برنامه های تلقیح زمان بندی شده) منجر به کاهش نرخ گیرایی می شوند. علاوه بر این تغییر اندازه فولیکول های آزاد شده نیز ممکن است باعث کوتاه شدن چرخه های فحلی و کاهش نرخ آبستنی شود.

● نقش حیاتی پروژسترون

ترشح پروژسترون توسط جسم زرد برای ترشحات طبیعی رحم که باعث زنده نگه داشتن نطفه اولیه تا زمان برقراری اتصال ضعیف بعد از روزهای ۱۸ تا ۲۲ می شود. ضروری است گاوهایی که غلظت پروژسترون خون آنها کمتر از میزان طبیعی است. در معرض خطر از دست رفتن آبستنی هستند.

● زمان بندی همه چیز است

افزایش سه برابر غلظت پروژسترون پس از آزاد شدن تخمک و بعداز شروع فعالیت جسم زرد ممکن است رشد نطفه و توانایی آن در ترشح علایم آبستنی (اینترفرون – tau) را به خطر بیندازد. زمان بندی ضعیف در ایجاد این علایم آبستنی ممکن است باعث کاهش نرخ گیرایی شود. دادن پروژسترون تکمیلی در طول هفته اول بعد از تلقیح مصونی اثرات مثبتی روی رشد نطفه و بهبود نرخ گیرایی داشته است.

● تشخیص آبستنی

هنگامی که رشد ترافکتودرم (جفت اولیه) و نطفه به هردلیلی کاهش می یابد. معمولاً جسم زرد چروکیده شده و نطفه از دست می رود.

اگر نطفه نتواند هورمون های تحلیل برنده جسم زرد را سرکوب کند،جسم زرد نابالغ شروع به چروکیدن می کند و باعث از دست رفتن آبستنی می شود.

ـ اگرنطفه در حال رشد نتواند علایم لازم برای نگه داری جسم زرد را ایجاد کند و یا جسم زرد نتواند به موادی که در حالت طبیعی عملکرد آن را کنترل می کنند پاسخ دهد،جسم زرد تحلیل می رود. کاهش ترشح پروستاگلندین توسط رحم باعث پایداری و بقاء آبستنی از طریق کاهش مرگ نطفه می شود.

● نقش تنش گرمایی

افزایش دما و رطوبت محیطی بقاء و کیفیت تخمک را به خطر می اندازد . همچنین باعث کاهش نرخ لقاح و رشد اولیه نطفه می شود.

ـ نرخ آبستنی گاوهایی که قبل از تلقیح در معرض تنش گرمایی بوده اند،فقط به اندازه ۳۳ درصد گاوهایی است که تحت پوشش گرمایی قرار نداشته اند.

جنین های گاوهایی که در معرض تنش گرمایی نبوند،هنگامی که به گاوهای ماده ای که در معرض تنش گرمایی بودند منتقل شدند،نرخ آبستنی زیادتری نسبت به گاوهایی که در معرض تنش گرمایی بودند و تلقیح مصنوعی شدند،داشتند.

تلاش هایی برای کاهش تنش گرمایی در گاوهایی که قبل از شیردهی در جایگاه های بسته بودند،انجام شده است. استفاده از پنکه ،آب پاش و نیز آب سرد کافی و در دسترس در راهروهای خروجی سالن شیردوشی و جایگاه های بسته ،بسیار موثر است.

● تلقیح مصنوعی زمان بندی شده یا اثرات چرخه فحلی

آیا ازدست رفتن آبستنی در گاوهایی که براساس فحلی تلقیح می شوند و گاوهایی که تلقیح مصنوعی آنها در زمان خاصی است تفاوت دارد؟

در یک مطالعه نشان داده شد که تلقیح مصنوعی زمان بندی شده باعث افزایش از دست رفتن آبستنی می شود. با این وجود نتیجه شش مطالعه دیگر نشان داد که میزان از دست رفتن آبستنی در گاوهایی که با تشخیص فحلی تلقیح شدند. ۵/۱ درصد بالاتر بود. درصد از دست رفتن آبستنی در ۱۳۶۶ گاوی که براساس تشخیص فحلی تلقیح شده بودند،به طور متوسط ۷/۱۲ درصد و در ۷۵۶ گاوی که براساس برنامه زمان بندی شده تلقیح شده بودند ۲/۱۱ درصد بود.

استفاده از تلقیح مصنوعی زمان بندی شده در گاوهایی که از نظر تولید مثلی قبل از تلقیح دارای علایم فحلی و یا فاقد علایم تشخیص داده شدند ،چگونه است؟

میزان از دست رفتن آبستنی در ۱۲۴۵ گاو شیری که قبل از تلقیح علایم چرخه فعلی را داشتند ۷/۱۵ درصد بود. این میزان در ۲۱۳ گاوشیری فاقد علایم ۳/۲۶ درصد گزارش شد.

این مطالعه نشان می دهد اگرگاوهای فاقد علایم فحلی بعد از همزمان سازی فحلی و تلقیح براساس برنامه زمان بندی شده آبستن شوند،میزان تلف شدن در انتهای مرحله نطفه گی ،بین تشخیص های اول و دوم (انتهای مرحله نطفه گی یا ابتدای مرحله جنینی ) زیادتر از گاوهای دارای چرخه فحلی است.

● سایر عوامل …

گاوهای که وزن بدن خود را در طول ماه اول شیردهی یا بین روزهای ۲۸ تا ۵۶ آبستنی از دست می دهند،نرخ آبستنی آنها دو تا سه برابر کاهش می یابد.

شرایط متابولیکی گاوها همانند تغییرات در شرایط بدنی ، بر بقاء نطفه و جنین تاثیر می گذارد. براساس مطالعات مختلف شواهد کمی وجود دارد که نشان می دهد تولید شیر یک عامل خطرناک برای افزایش از دست رفتن آبستنی در گاوهای شیری است.

مشکلات مربوط به زایش و انتقال که بر سلامت گاوها تاثیر می گذارد و محیط رحمی را به خطر می اندازد برای بقاء جنینی مضر است. کنجاله تخم پنبه دارای گوسیپول است که برای سلول های پستانداران سمی است. افزایش غلظت گوسیپول خون،کیفیت و رشد نطفه و نرخ آبستنی را کاهش می دهد. گاوهایی که جیره های غنی از گوسیپول دریافت می کنند،میزان تلف شدن جنینی زیاد و نرخ گیرایی کمی دارند.

● افزایش بقاء نطفه….

استفاده از هورمون رشد گاوی در گاوها باعث افزایش نرخ لقاح،رشد و کیفیت نطفه می شود. افزایش نرخ گیرایی نتیجه کاهش تلف شدن نطفه بین روزهای ۳۱ و ۴۵ بود. تزریق ۳۳۰۰ واحد بین المللی گنادوتروپین جفت انسانی در روز پنجم پس از تلقیح مصنوعی باعث افزایش نرخ گیرایی در روزهای ۲۸،۴۲،۹۰ می شود ولی بر روی میزان تلف شدن در مرحله انتهای نطفه گی و مرحله جنینی بی تاثیر است. تزریق گنادوترپین جفت انسانی باعث شکل گیری بیشتر بافت لوتئال می شود.

در یک مطالعه میزان تلف شدن جنینی در گاوهایی که از گنادوتروپین جفت انسانی استفاده کرده بودند نسبت به گاوهایی که فقط جسم زرد داشتند ،۸ برابر کاهش یافت .

هنگامی که گاوها در روزهای ۸ تا ۱۲ چرخه فحلی هستند و همزمان سازی فحلی آنها شروع میشود،استفاده از برنامه های تلقیح مصنوعی زمان بندی شده باعث افزایش نرخ گیرایی می شود.

استفاده از مکمل های چربی به میزان ۲ تا ۴ درصد جیره گاوهای شیری شیرده و گوشتی ،َتاثیر مثبت روی توان انر ژی و شرایط تولید مثلی گاوها دارد. در برخی از مطالعات نشان داده شده که استفاده از منابع چربی غنی شده از اسیدهای چرب امگا – ۳ ممکن است به دلیل جلوگیری از ساخت پروستانوئیدها که برای تشخیص مادری آبستنی مفید است،باعث افزایش بقاء جنین شود.

استفاده از مکمل های چربی قبل از زایش باعث افزایش نرخ آبستنی بعد از زایش می شود. استفاده از نمک های کلسیمی لینولئیک اسید و منو اسید ۱۸ c ترانس در مقایسه با نمک های کلسیمی روغن خرما باعث افزایش نرخ گیرایی در گاوهای شیرده می شود. این افزایش ناشی از افزایش نرخ لقاح و کیفیت نطفه هاست.

به نظر می رسد گاوهای شیری شیرده به دلیل نرخ لقاح ضعیف (۷۶ درصد) بقاء کم نطفه در اوایل آبستنی (۵۰ درصد) و تلف شدن نطفه و جنینی زیاد (۶۰ درصد) ،حساسیت زیادتری به عدم موفقیت تولید مثلی دارند. تحقیقات زیادتری لازم است تا بتوان ایجاد آبستنی و بقاء آن را افزایش داد.تلقیح مصنوعی موفقی داشته باشید.

کلمات کلیدی : گاو – گاو شیری – آبستن – کیفیت تخمک – تلفیح مصنوعی – نطفه – پروژسترون – علائم آبستنی – تشخیص آبستنی – نقش تنش گرمایی در آبستن – چرخه فحلی – زمان مناسب تلقیح مصنوعی