کنترل بیماریهای تنفسی در گاو

 

بیماری های تنفسی گاو (BRDC)، که رینوتراکئیت عفونی گاو و پنومونی برونشی نیز نامیده می شود، توسط انواعی از ویروس ها و باکتری های بیماری زا ایجاد می شود.

شرایط زیست محیطی منفی که حیوان را دچار استرس می کند ، موجب کاهش عملکرد مکانیسم دفاعی بدن حیوان می شود  که این امر نقش مهمی در پیشرفت مجموعه بیماری های تنفسی گاو دارد.
این وضعیت در حیواناتی که در معرض استرس های ناشی از حمل و نقل به مسیرهای دور دست قرار دارند ، رایج تر است و به همین دلیل این بیماری ، تب حمل و نقل نیز نامیده می شود. از میان تمام بیماری های دامی، بیماری های تنفسی بیشترین ضرر اقتصادی را به همراه دارند.

اگرچه این بیماری عمدتاٌ بر مزارع گاوهای گوشتی تاثیر می گذارد اما می تواند در مزارع مربوط به تولید محصولات لبنی نیز ضررهای اقتصادی به بار بیاورد.
ویروس های مولد این بیماری ، اغلب جراحت های اولیه خفیفی ایجاد می کنند. در حالی که عفونت باکتریایی ثانویه ، جراحت های جدی به بار می آورد. بسیاری از حیوانات اگر به موقع تحت درمان قرار نگیرند، با مرگ و میر مواجه می شوند. مانهیمیا همولیتیکا، پاستورلا مالتوسیدا و هیستوفیلوس سومنی ، از مهم ترین باکتری هایی هستند که نقش مهمی در ایجاد بیماری ایفا می کنند.

باکتری های مایکوپلاسما ، به تنهایی عامل ۵۰ درصد از موارد پنومونی می باشند.

با توجه به نوع ارگانیسمی که این بیماری را به وجود می آورد، مرگ و میر می تواند در یک یا دو روز بعد از پیشرفت علائم بیماری رخ دهد. حتی اگر حیوان جان سالم به در ببرد ، آسیب شدیدی به شش های او وارد می شود و این آسیب ماندگار خواهد بود.
در مواردی که فیبروز در حیوان پیشرفت کند و آبسه در اطراف شش ها  تشکیل شود، احتمال موفقیت آمیز بودن درمان کم می شود. چنین حیواناتی ضعیف شده و در نتیجه بازدهی آن ها کاهش می یابد.

این عوامل ، مکانیسم دفاعی حیوان را از بین می برند و شرایط مطلوبی برای پیشرفت بیماری های تنفسی گاو فراهم می کنند.

علائم پنومونی در گاو ها ، معمولا  ۱۰ تا ۱۴ روز بعد از قرار گرفتنشان در معرض شرایط استرس زای شدید ، اتفاق می افتد. این علائم ممکن است دو تا سه هفته بعد از اولین مورد ثبت شده خود را نشان دهند و در طول این مدت ، نیمی از گله را درگیر کنند.

علائم بیماری ممکن است به چند طریق بروز پیدا کنند که این امر به

دیگر علائم شامل موارد زیر می باشد:

حیوان ممکن است به سختی راه برود و سفت و خشک به نظر برسد.

گاهی اسهال خفیفی هم رخ می دهد.

در مراحل ابتدایی بیماری ممکن است سرفه کم و آرامی هم از گاو شنیده شود.

البته در مراحل پیشرفته بیماری ، صدای سرفه ها بلند می شود.

بیماری تنفسی پیشرفته با خونریزی از بینی همراه است و بینی گاو به دلیل از دست دادن آب بدن ، خشک و پوسته پوسته می شود.

برای جلوگیری از بروز بیماری ، گاوها را واکسینه نمایید.

با یک دامپزشک در مورد واکسیناسیون و چگونگی درمان حیوان بیمار مشورت کنید. حیواناتی که به پنومونی مبتلا هستند باید آنتی بیوتیک مصرف کنند و تحت درمان قرار گیرند.
عوامل تشدید کننده را باید از بین برد یا آن ها را کاهش داد.

در ۱۰ روز اول زایمان، گاوها معمولا تحت استرس قرار می گیرند. اگر در این زمان خوراک مصرفی گاو کاهش یابد و توازن انرژی منفی شود، دچار افسردگی شود، آب بدنش از بین برود و یا دمای بدنش صبح ها ۴۰ درجه سانتی گراد باشد، احتمال آنکه دچار بیماری تنفسی شده باشد ، بالاست.

بیماری های عفونی دستگاه تنفس در حیوانات فارم به وسیله ی تركیبی از عوامل عفونی و عوامل مستعد كننده مثل آب و هوای بسیار سرد ، استرس از شیر گرفتن حمل و نقل همچنین تهویه ی ضعیف در سالن نگه داری حیوانات به وجود می آیند چرا كه این عوامل سبب تضعیف مكانیزم دفاعی حیوانات می شوند.

▪ یك رهیافت معقول برای كنترل بیماری های تنفسی شامل موارد زیر می شود:

به دست آوردن یك تشخیص بالینی و آزمایشگاهی رخ دهنده در حیواناتی كه به طور بالینی مبتلا شده اند.

تلاش برای پیشگویی وقوع یك بیماری اختصاصی بر اساس تجربهء قبلی و در نظر گرفتن تكنیك های مدیریتی كه بتوانند اثرات عوامل استرس زا را به حداقل برسانند.

در نظر گرفتن بر نامه های واكسیناسیون برای بیماریهای اختصاصی در صورتی كه لازم به نظر برسند.

● اهمیت تشخیص

به خاطر اینكه اغلب بیماری های تنفسی به وسیله عوامل عفونی متعددی به و جود می آیند لذا به دست آوردن تشخیص قطعی اتیولوژی بیماری به طور قابل توجهی مشكل به نظر می رسد و بسیاری از عوامل عفونی كه موجب بیماری تنفسی می گردند در محیط و همچنین در حالت طبیعی در حفره ی بینی حیوانات سالم حضور دارند و این عوامل سبب ایجاد مشكل و تداخل در آزمایشات میكروبیولوژی به هنگام بروز بیماری تنفسی می گردند.

چون عوامل عفونی معمولا” هم از حیوانات بیمار و هم از نوع سالم آنها ایزوله می شود بنابراین ارتباط بین عامل بیماری و اثرات آن به خوبی مشخص نمی شود و به نظر می رسد كه عوامل مستعد كننده اهمیت عمده ای در هر برنامه ی كنترلی می توانند داشته باشند.

● تكنیك های مدیریتی

بسیاری از بیماریهای تنفسی شایع در زمانهای مشخص و تحت شرایط معینی رخ می دهند و كنترل موفقیت آمیز آن بستگی به استفاده از تكنیكهای مدیریتی قبل از احتمال وقوع بیماری دارد.

به عنوان مثال در گاوهای گوشتی پنو مونی پاستورلایی با به كارگیری روشهای مدیریتی مشخص كه استرس از شیر گرفته را به حداقل می رساند كنترل می شود. شیوع پنو مونی در گوساله های نر كه برای انجام یك آزمایش انتخاب شده اند به حداقل می رسد. به شرطی كه آنها به خوبی از شیر گرفته شوند.

در آمریكای شمالی بیماری تنفسی گاوان (BRD) در بین گاوهای جوانی كه از چندین مرتع مختلف چرا می كنند بسیار شایع است كه این حالت پس از طی مسافت های طو لانی (جهت تغذیه) رخ می دهد.

● شرایط سالن نگهداری

گاوهایی كه در فصل زمستان در محیط سرد و مرطوب و در فصل تابستان در یك محیط بسته و گرم و با ازدحام زیاد در طویله نگهداری می شوند ممكن است مستعد شیوع یك پنو مونی با واگیری بالا باشند .واگیری و تلفات بالای حاصل از پنو مونی می تواند در حضور غلظت بالای آمونیاك در محیط و یا گردو غبار زیادرخ دهد.

ملاحضات و توجهات بیشتر در مورد خوب نگهداشتن اصطبل و تهویه ی آن ضروری به نظر می رسد .