معاینات پس از زایش ارزشمند هستند؟

 

ما تنها با استفاده از لمس كردن بسیاری از آندومتریت ها را تشخیص نمی دهیم.

بسیاری از درمان ها فایده ای ندارند. آبستن كردن گاوها در زمان مناسب حیاتی است . وقتی كه نرخ آبستنی مشكل دارد،باید ركوردها،گاوها و برنامه های خود را دوباره ارزیابی كنید. در بسیاری از دامداری ها با تلقیح گاوهای باز میتوان به پیشرفت های زیادی دست یافت.

یك مشكلی كه بسیاری از دامداران و دامپزشكان با آن درگیر هستند گاوهای ناپاك می باشد،یعنی آنهایی كه دچار آندومتریت هستند. التهاب لایه داخلی رحم(آندومتریوم) می تواند ایجاد آبستنی و حفظ آن را توسط گاو دچار مشكل كند. درهر حال یك اشتباه بالقوه توجه زیاد به تعداد كمی گاو مشكل دار در ازای كاهش عملكرد كل گله است.

● وضعیت طبیعی كدام است؟

پس از زایمان رحم باید خود را بازسازی كند تا برای آبستنی بعدی آماده شود.

این مرحله جمع شدن نام دارد و شامل دفع بافت ها و انقباض گردن رحم و شاخ های آن به اندازه كمتر از ۵ سانتی متر می باشد. در گاوهای سالم این جمع شدن سه تا چهار هفته به طول می انجامد. شما بازسازی میكروسكوپیك را حدوداً ۶ هفته پس از زایمان خواهید داشت.

در همین زمان مغز و تخمدان ها باید دوره های فحلی معمول را دوباره ایجاد كنند به این دلیل است كه دوره انتظار اختیاری برای جفت گیری حداقل حدود ۵۰ روز به طول می انجامد.

بسیار مهم است كه بدانیم ترشح بافت ها و مایعات از رحم برای دو تا سه هفته پس از زایش طبیعی است در طول این مدت ترشحات باید از حالت رقیق (آبكی) و خونی به موكوسی غلیظ تر ،سفید تا شفاف تغییر كند.الزاماً تمام گاوها در هفته های اول پس از زایش دچار آلودگی باكتریایی رحم می شوند.

با این حال پاك شدن یا نشدن یك گاو از این باكتری ها و جمع شدن موفق رحم به میزان زیادی بستگی به عمل سیستم ایمنی در دوره انتقال دارد.گاوهای مورد نظر ما آنهایی هستند كه نتوانسته اند باكتری ها را از رحم خود طی سه هفته پاك كنند.

اگر گاو در حد انتظار خوراك مصرف می كند و شیر می دهد بسیار مشكل یا غیر ممكن است كه گاوهای سالم را از انها كه دچار آندومتریت می شوند (التهاب ۲۱ روز یا بیشتر پس از زایش )،تشخیص داد.گاوهای مبتلا به آندومتریت عفونت های دارند كه بیش از ۳ هفته پس از زایش ادامه دارد و سبب التهاب لوله های رحم و گاهی گردن می شود چرك ممكن است از طریق گردن رحم به خارج دفع شود.

آندومتریت رحم را تبدیل به محیط نامناسبی برای جنین كرده و همچنین ممكن است عمل تخمدان را تحت تاثیر قرار دهد.در نتیجه احتمال آبستنی كاهش می یابد.

گاوهای دچار آندومتریت ظاهراً مریض نیستند و تب ندارند. انها از آندومتریت نمی میرند و تولید شیر آنها تحت تاثیر قرار نمی گیرد. اثر آن به طور كامل روی باروری است. بر این اساس شما باید گاوهایی را كه دارای باروری ضعیف هستند پیدا كنید.درمان باید این امكان را به انها بدهد تا نسبت به عدم درمان زودتر آبستن شوند.

در گذشته گاوها در هفته ۲ تا ۴ پس از زایش مورد معاینه (ملامسه) قرار می گرفتند كه برخی از آنها به طوری مورد ناپاك تشخیص داده می شدند.آنگاه یك درمان انجام می شد و گاو مجدداً چند هفته بعد معاینه می گردید و در ان زمان ممكن بود كه گاو بهبود یافته اعلام شود.

مشكلی كه این داستان دارد آن است كه مشخص نیست آیا گاو واقعاً مشكلی داشته كه آبستن شدن او را تحت تاثیر قرار دهد. به علاوه نمی دانیم كه آیا درمان ارائه شده هیچ تاثیری در بهبود وضعیت و زمان لازم برای آبستن شدن گاو داشته است یا خیر.

ما تلاش كردیم گاوها را در هفته ۴ تا ۵ پس از زایش بر پایه آن كه كیفیت تولید مثلی آنها حداقل یك ماه بعد چگونه خواهد بود،مشخص كنیم.

یك ماه بعد یعنی زمانی كه دوره های تولید مثلی آغاز می شود این هدف بزرگی است ما نمی توانیم یك نمونه شیر را امروز بگیریم و بفهمیم كه آیا گاو ماه آینده دچار ورم پستان می شود از سوی دیگر برای آن كه مداخله درتولید مثل در زمانی قبل از دوره تولید مثلی دارای ارزش باشد باید گاوهایی كه به طور بالقوه دچار مشكلات هزینه بر هستند شناسایی شده و نرخ آبستنی در این گاوها بهبود یابد.در سال ۲۰۰۲ گروه تحقیق ما در دانشگاه گوئلف نتایج یك مطالعه میدانی وسیع را درباره راه های تشخیص آندومتریت منتشر كرد.

ما همچنین درمان با پروستاگلندین یا یك آنتی بیوتیك داخل رحمی را مقایسه كردیم. نكته مهم آن بود كه پی بردیم آندومتریت با نرخ آبستنی پایین تر ارتباط دارد.

یافته های كلیدی ما عبارت بودند از وجود دو علامت درگاوها به عنوان آندومتریت بالینی تشخیص داده می شد. ترشح چرك و گردن رحمی كه هنگام لمس (۲۰ تا ۳۳ روز پس از زایش) اندازه ای بیش از ۵/۷ سانتی متر داشته باشد.

بسیارمهم است كه داخل واژن را برای وجود چرك جستجو كنیم.

تقریباً نیمی از موارد این گونه تشخیص داده شدند. اگر تنها جستجو را در خارج از واژن انجام داده و معاینه می كردیم،بسیاری از موارد از دست می رفتند. ما از یك واژینوسكوپ مقوایی یكبار مصرف استفاده نمودیم. گزینه دیگر آن است كه با استفاده از دستكش تمیز دست را به آرامی وارد واژن كنیم و آن را برای وجود چرك بررسی كنیم.

البته وسیله جدیدی در نیوزیلند ساخته شده كه امیدوار كننده است.با امتحان كردن وجود چرك در واژن فهمیدیم كه لمس اندازه و تقارن یا قوام رحم راه خوبی برای تشخیص آندومتریت نمی باشد(اگر چه روش های سنتی اجرا می شوند).

تقریباً ۱۷ درصد گاوها به آندومتریت بالینی مبتلا بودند. در ۲۷ گله ای كه ما مورد مطالعه قرار دادیم،نرخ وقوع از ۵ تا ۲۶ درصد متفاوت بود.

نرخ آبستنی گاوهای مبتلا به آندومتریت ۲۷ درصد كاهش داشت.نیمی از گاوهای مبتلا به ۱۵۱ روز و گاوهای سالم به ۱۱۹ روز برای آبستن شدن نیاز دارند.گاوهای مانده دوقلوزا یا مبتلا به متریت (سبب بیمار شدن گاو طی یك هفته پس از زایش می شود).بسیار بیشتر به آندومتریت دچار می شدند. با این حال نیمی از مواد آندومتریت ،هیچ یك از عوامل خطر گفته شده را دارا نبودند.

درمان های بسیاری از جمله تزریق پروستاگلندین یا سایر هورمون ها و تزریقات داخل رحمی متفاوت به كار گرفته شده است. متاسفانه بسیاری از تحقیقات انجام شده در گذشته معیار مشخصی برای تشخیص نداشتند.فاقد گروه كنترل بودند یا اثرات باروری را دقیق ارزیابی نكرده اند . هنوز سوالات عملی بسیاری وجود دارد كه نیاز به تحقیقات بیشتر دارد.

در مطالعه ما اگر چه توانستیم گاوهای مبتلا به آندومتریت را بسیار زود تا روز بیستم تشخیص دهیم. هیچ یك از درمان ها (پروستاگلندین یا تزریق آنتی بیوتیك رحمی) تا چهار هفته پس از زایش سودمند نبودند. درمان هیچ اثری در از بین رفتن چرك نداشت.۷۷ درصد از گاوها ظرف دو هفته پاك شدند.

به هر حال نتیجه مهم آبستن شدن است. برای افزایش نرخ آبستنی فاصله بین هفته های چهارم و پنجم پس از زایش را كه از آنتی بیوتیك داخل رحمی استفاده می كردیم در مقایسه با گروهی كه در آن زمان هیچ كاری نمی كردیم زمان مناسبی یافتیم اما داروی مورد استفاده ما در كانادا موجود می باشد نه در ایالات متحده .

این یافته به معنای آن نیست كه سایر آنتی بیوتیك هایی كه در شرایط دیگری استفاده می شوند دارای اثر مناسب هستند. به علاوه شواهد كمی تجویز سایر محصولات را توصیه می كند. در كل در مطالعه ما زمانی كه پروستاگلندین بین روز ۲۰ تا ۳۳ پس از زایش تجویز گردید سبب بهبود نرخ آبستنی نشد. نتایج ما استفاده از پروستاگلندین را قبل از چهار تا پنج هفته پس از زایش توصیه نمی كند.این اعتقاد بیشتر مورد تایید ماست كه پروستاگلندین به همه گاوها چهار تا شش هفته پس از زایش موثر می باشد. ما باید درباره زمان صحیح استفاده و نیاز به تجویز دوباره پروستاگلندین در درمان آندومتریت بیشتر بیاموزیم.

آندومتریت های تحت بالینی نیز وجود دارند.تحقیقات اخیر در كورنل و گوئلف اشاره میكند كه آندومتریت تحت بالینی نیز رایج است و یك سوم تا نیمی از گاوها را در ۴۰ تا ۶۰ روز پس از زایش مبتلا می كند. این مساله به وضوح نرخ آبستنی را كاهش می دهد.برای تشخیص آندومتریت تحت بالینی نیاز به آزمایش سلول های رحم توسط میكروسكوپ است . بنابراین هنوز به صورت رایج قابل استفاده نیست.

آندومتریت اثر زیادی بر تولید مثل دارد. سوال اصلی این است كه آیا معاینه گاوها با هدف پیدا كردن و درمان آندومتریت ها در مقایسه با تلاشی كه برای تلقح موثر قسمت اعظم گاوهای سالم گله انجام می شود. مفید است؟

اگر درگله تان معاینات پس از زایش انجام می دهید،حداقل مطمئن شوید كه زمان و روش های مورد استفاده شما برای یافتن گاوهایی كه واقعاً مشكل دارند مناسب است. تا چهار هفته پس از زایش صبر كنید و معاینات لازم برای یافتن چرك در واژن را انجام دهید.

تشخیص و درمان آندومت تنها براساس لمس رحم ،سبب تشخیص تعداد قابل ملاحظه ای مثبت كاذب خواهد شد. بسیاری از درمان ها ،گاوها را زودتر آبستن نمی كنند.

● نكاتی جهت پیشگیری از آندومتریت

▪ جیره انتظار زایش را براساس نیازهای مندرج در NRC (۲۰۰۱) حداقل برای سه هفته تغذیه كنید.

این جیره خصوصاً باید حاوی ppm ۳/۰ سلنیوم و ۱۰۰۰ تا ۲۰۰۰ واحد بین اللمللی ویتامین E برای هر گاو در روز باشد.

▪ در گروه قبل از زایش (مخلوط تلیسه و گاو) متوسط ماده خشك دریافتی برای هر راس در روز باید ۳/۱۱ كیلو گرم یا بیشتر باشد.

▪ حداقل ۶۰ سانتی متر آخور برای هر گاو در نظر بگیرید.

▪ زایمان با امتیاز بدنی ۵/۳ انجام شود

▪ تراكم را كاهش دهید(حداقل ۳/۹ متر مربع بستر معمولی برای هر گاو یا تراكم كمتراز ۱۰۰ درصد در فری استال ها).

▪ زمانی كه شاخص حرارت – رطوبت بیشتر از ۷۲ است. از هواكش و آب پاش استفاده كنید.

▪ امكان دسترسی نامحدود به آب تمیز را فراهم كنید.

 

 

کلمات کلیدی : گاو – گاو شیری – زایش – معاینه – معاینه پس از زایش – وضعیت طبیعی گاو شیری – نکات مهم جهت پیشگیری از آندومتریت