معیار های انتخاب اسپرم قسمت اول

اغلب گاوداران هنگام انتخاب و خرید اسپرم با سؤالات متعددی مواجه میشوند. که چه اسپرمی انتخاب کنم؟ خارجی یا داخلی؟ ژنومیک یا پروف؟ آمریکایی یا کانادایی؟ کدام فاکتور را در اولویت قرار دهم؟ تهران یا ….؟ پاسخ دادن به این سؤالات ساده، بسیار دشوار و نیازمند تخصص و آموزش میباشد. لیکن از آنجا که انتخاب اسپرم از نظر اقتصادی، آبستنی گاو شیری ، تولید شیر و وضعیت گوساله های جایگزین گله بسیار اهمیت دارد، لذا ما سعی کردیم در این مجموعه از اطلاعات بدست آمده از مقاالت معتبر داخلی و خارجی، فاکتورهای اصلی مورد توجه در انتخاب اسپرم را به صورت ساده و کاربردی در اختیار شما بزرگواران قرار دهیم.

معیارهای انتخاب اسپرم قسمت دوم

به طور کلی اسپرم های موجود در بازار صرف نظر از ایرانی و خارجی بودنشان، به دو گره عمده تقسیم میشوند:

۱- ژنومیک

۲- پروف شده

امروزه تمامی کمپانی های تولید اسپرم در جهت ژنومیک نمودن گاوهای نر بوده و اکثر اسپرم هایی که جدیدا به بازار عرضه میشوند، ژنومیک میباشند. برخی از این اسپرم ها طی دستاوردهای اصلاح نژادی تعیین جنسیت شده و گام موثری در جهت تولید تلیسه های بیشتر در گله برداشته اند. با اینکه هزینه پرداختی برای این گروه از اسپرم ها نسبت به سایرین بیشتر میباشد ولی باید توجه داشت که درصد گیرایی و تولد تلیسه بالا بوده و درآمد و قیمت بالاترحاصل از تلیسه در مقایسه با این هزینه بسیار ناچیز میباشد.

معیارهای انتخاب اسپرم قسمت سوم

استفاده از اسپرم های تعیین جنسیت شده ، روش نوینی برای ارتقاء برنامه های اصلاح نژادی در گله های گاو شیری به شمار می رود. بطوری که پیشرفت های حاصل از این تکنیک زمینه را برای استفاده تجاری از آن فراهم نموده است. اسپرم های تعیین جنسیت شده با جداسازی سلول های جنسی نر از ماده در منی طبیعی و اغلب با روش فلوسیتومتری تهیه می شوند. از آنجا که باروری اسپرم تعیین جنسیت شده به واسطه صدمات فیزیکی که در طی فرایند جداسازی بر اسپرم وارد می گردد از اسپرم معمولی کمتر می باشد؛ لذا پیشنهاد میشود از این اسپرم ها برای تلقیح تلیسه ها که به دلیل باروری بهتر نیازمند تعداد تلقیح کمتری به ازای آبستنی هستند استفاده شود (دیجارنت و همکاران۲۰۱۱ ) از مزایای استفاده از اسپرمهای تعیین جنسیت شده می توان به احتمال ۹۰ درصدی تولد گوساله ماده، کسب درآمد بالاتر به واسطه فروش تلیسه های تولید شده اضافی، کاهش سخت زایی با زایش ۹۰ درصدی گوساله ماده و کاهش جفت ماندگی و مرده زایی در زمان زایش اشاره کرد. دوریس ۲۰۰۹ گزارش کرد که کاهش هزینه سخت زایی با استفاده از اسپرم تعیین جنسیت شده به ازای هر راس گوساله متولد شده به طور متوسط ۱/۵ دلار می باشد. تلیسه ها و گاوهایی که گوساله جنس ماده به دنیا می آورند دارای ریسک سخت زایی پایین تری می باشند و درنتیجه هزینه کمتری دارند

. معیارهای انتخاب اسپرم قسمت چهارم

چرا ارزیابی ژنومیک؟؟

انتخاب ژنومیک، انتخاب بر مبنای مارکرهای متراکم SNPs پراکنده در طول ژنوم است. ارزیابی پروف ۵ تا ۶ سال به طول میانجامد درحالیکه انتخاب ژنومیک با گذشت ۲ سال جوابگو خواهد بود و این امر منجر به کاهش چشمگیر فاصله نسل میشود. از سوی دیگر آزمون نتایج بسیار زمان بر و پر هزینه میباشد. انتخاب ژنومیک امکان بررسی تفاوت بین افراد ( تنی ها) را فراهم کرده و این موضوع گامی موثر در جهت کنترل همخونی در گله با جلوگیری از آمیزش های خویشاوندی خواهد بود. برخی از پرورش دهندگان با تکیه بر اینکه اسپرم های ژنومیک قابلیت اطمینان پایین تری دارند، از خرید آنها خودداری مینمایند. لازم است توضیح دهیم که بر اساس منابع معتبر علمی قابلیت اطمینان اسپرم های ژنومیک بیشتر از اسپرم های پروف میباشد. همانطور که در کاتالوگ ها ملاحظه میشود، میانگین قابلیت اطمینان برای اسپرم های ژنومیک بالای ۶۰ درصد میباشد. این مقدار برای گذشت ۲ سال از بررسی ها بدست آمده است. در حالی که قابلیت اطمینان ۹۰ درصدی موجود در اسپرم های پروف با گذشت حداقل ۶ سال حاصل شده است. از نظر آماری نیز تغییرات مشاهده شده در PTA صفات نیز بسیار پایین است. نکته دیگری که اشاره به آن ضروری به نظر میرسد این است که بسیاری از دامداران بر این باورند که انتخاب ژنومیک نیازی به ثبت رکورد ندارد و لذا قابل اعتماد نیست. در این راستا لازم است عرض کنم که ارزیابی ژنومیک فقط و فقط برای گاوهایی که از جمعیت پایه ( REFERENCE POPULATION )انتخاب شوند صورت میگیرد. جمعیت پایه، جمعیتی است که گاوهای نر پروف شده و دارای اطلاعات شجره ای حضور دارند. برآوردهای ژنومیک ترکیبی است از :

✅ اطلاعات ژنومیک

✅ اطلاعات شجره ای

✅ اطلاعات دختران

در حالی که در ارزیابی های گذشته از ترکیب اطلاعات شجره ای و اطلاعات دختران استفاده می شد. بنابراین در مقایسه با اطلاعات ژنومیک، داده های واقعی حاصل از آزمون نتاج همچنان یک استاندارد طلایی برای انتخاب است.

و در نهایت باید توجه داشت که انتخاب ژنومیک، نرخ پیشرفت ژنتیکی را ۴۰ تا ۵۰ %افزایش میدهد علی الخصوص برای صفاتی چون باروری و شمار سلول های بدنی که وراثت پذیری پایینی دارند.