سوددهی گله های گاو

 

یکی ازمهمترین عوامل مؤثر درسوددهی گله های گاو شیری تغذیه مناسب و صحیح است ، زیرا بیش از نیمی (۶۰ تا ۷۰ درصد ) ازمخارج روزمره هر دامداری صرف هزینه های تغذیه ای شده و از طرفی یکی از مهمترین عواملی که می تواند بر روی مقدار و ترکیبات شیر تاثیر گذار باشد تغذیه است.

بدیهی است هرگاه مقدارخوراک مصرفی بیش از نیاز دام باشد ، دام انرژی بیشتری دریافت کرده و چاق می شود که این جاقی مشکلاتی را درتولید ، زایمان و عدم فحلی (کل آمدن ،بوقه ) ایجاد می نماید و ازسویی اگر خوراک مصرفی کمتر ازنیاز دام باشد ، دام به تدریج لاغر و ضعیف شده ودر مقابل بیماری ها مقاومت کمتری ازخود نشان می دهد.

دامداران دلسوز باید به این نکته توجه نمایند که ارزش غذایی انواع خوراک مورد استفاده درتغذیه دام متفاوت بوده و هر خوراک ارزش خاصی برای دام دارد. بطور کلی خوراک دام به دو بخش اصلی یعنی علوفه و کنسانتره تقسیم می شود که ابتدا به معرفی خوراک علوفه ای و سپس به معرفی خوراک آماده (کنسانتره) می پردازیم.

 

Related image

● یونجه

مصرف یونجه سبز پر برگ و فاقد کپک زدگی درجیره غذایی گاوهای شیری باعث افزایش مقدار شیر و مقدار کل چربی شیر می شود.یونجه خوشخوراک بوده و یکی ازبا ارزش ترین گیاهان علوفه ای می باشد. برگ یونجه به علت داشتن پروتئین بالا دارای ارزش تغذیه ای بالاتری نسبت به ساقه یونجه است.میزان پروتئین یونجه مناسب بوده اما ازلحاظ انرژی دارای کمبود است که این کمبود باید ازسایر اجزاء جیره (کنسانتره یا جو) تامین شود مناسب ترین زمان برداشت یونجه زمانی است که ۵۰ درصد مزرعه به گل نشسته باشد

Related image

● ذرت سیلو شده

یکی از منابع غذایی با قابلیت هضم بالا برای دام ذرت سیلو شده است که دام آن را با میل و اشتها فراوان مصرف می نماید و درزمستان یکی از بهترین خوراک ها برای گاوهای شیری ، پرواری و گوسفندان می باشد.

میزانانرژی ذرت سیلو شده بالا و پروتئین آن کم می باشد از اینرو مصرف آن همراه با یک منبع پروتئینی (یونجه) بسیار مناسب است .زمان مناسب برداشت ذرت جهت فرایند سیلو زمانی است که دانه ها حالت خمیری داشته به طوری که با فشار ناخن شیرابه سفید رنگ غلیظی از دانه ذرت خارج شود. تغذیه با ذرت سیلو شده باید پس از شیردوشی انجام شود تا بوی مواد سیلو شده وارد شیر نشود همچنین از تغذیه ذرت سیلو شده درگوساله های زیر ۶ ماه خودداری گردد.

میزان انرژی ذرت سیلو شده بالا و پروتئین آن کم می باشد از اینرو مصرف آن همراه با یک منبع پروتئینی (یونجه) بسیار مناسب است .

زمان مناسب برداشت ذرت جهت فرایند سیلو زمانی است که دانه ها حالت خمیری داشته به طوری که با فشار ناخن شیرابه سفید رنگ غلیظی از دانه ذرت خارج شود. تغذیه با ذرت سیلو شده باید پس از شیردوشی انجام شود تا بوی مواد سیلو شده وارد شیر نشود همچنین از تغذیه ذرت سیلو شده درگوساله های زیر ۶ ماه خودداری گردد.

● کاه گندم

کاه گندم بطور کلی دارای ارزش غذایی و قابلیت هضم پایینی بوده و قادر به تامین نیازهای غذایی دام نیست . از اینرو برای بالا بردن ارزش غذایی کاه بخصوص درمناطقی که منابع پروتئینی محدودی دارند تامین بخشی ازاحتیاجات غذایی دام ازطریق غنی سازی کاه با اوره روشی ساده و مقرون به صرفه خواهد بود

● نان خشک

پس از مصرف توسط دام به توده خمیر چسبناک تبدیل شده و به دیواره شکمبه و روده ها می چسبد و دام را دچار ناراحتی های گوارشی می نماید علاوه بر این اکثر نان خشک های مورد استفاده دردامداری ها آلوده به کپک ،میکروب و سایر اجسام خارجی می باشد که باعث مسمومیت ، سقط جنین و ابتلا دام به برخی بیماری ها و درنهایت افزایش هزینه های درمانی می شود.

لذا توصیه می شود از مصرف نان خشک توسط دام ها خودداری کرده و باجایگزینی کنسانتره افزایش تولید و حفظ سلامتی دام ها را تضمین نمایید

Related image

Related image

● کنسانتره و ضرورت مصرف آن

از آنجایی که استفاده از یک نوع ماده غذایی به تنهایی نمی تواند تمامی احتیاجات دام را برطرف کند مصرف کنسانتره درگاوهای شیری ضروری است زیرا علاوه بر اینکه فضای شکمبه برای مصرف میزان بالای خوراک (به خصوص درگاوهای پر تولید ) محدود است.

بدن دام نیز به مجموعه ای از مواد غذایی جهت تامین احتیاجات خود نیاز دارد. علاوه بر موارد فوق درکشور ما تولید ۱ لیتر شیر با علوفه گرانتر از تولید ۱ لیتر شیر با کنسانتره می باشد زیرا کیفیت علوفه تولیدی درکشور ما بطور کلی پایین است. مواد تشکیل دهنده کنسانتره معمولاً شامل :

۱) مواد انرژی زا مانند دانه ذرت ، دانه جو ، چربیهای گیاهی و حیوانی ، تفاله چغندر قند ، ملاس

۲) مواد پروتئینی مانند انواع کنجاله ها ، پودر ماهی، اوره

۳) مواد معدنی و ویتامینی

کمبود برخی مواد معدنی و ویتامینی در جیره غذایی دام باعث کاهش تولید، کاهش رشد، عدم آبستنی ، سقط جنین و کوری دردام می گردد. از جمله مواد معدن یمی توان به دی کلسیم فسفات ، پودرصدف ، پودراستخوان و از جمله مواد ویتامینی می توان به ویتامین های D ، A و E اشاره کرد.

همچنین از سبوس گندم و سبوس برنج نیز درمخلوط کنسانتره استفاده می شود اما باید توجه داشت که ارزش غذایی انواع سبوس بسیار کمتر از کنسانتره بوده و دامداران نباید سبوس را جایگزین کنسانتره نمایند به طور متوسط به ازای هر ۵/۲ لیتر شیر تولیدی ۱ کیلو گرم کنسانتره جهت تغذیه دام در نظر گرفته می شو د ( بدون درنظر گرفتن کنسانتره مورد نیاز جهت نگهداری ، رشد گوساله و افزایش وزن روزانه گاو شیری).

با توجه به اینکه درحال حاضر از یک سو سطح کیفی کنسانتره تولیدی کارخانجات خوراک دام به علت نظارت و انجام آزمایش های کنترل کیفی افزایش یافته و از سوی دیگر با توجه به افزایش بی رویه قیمت علوفه ضرورت مصرف کنسانتره بیش از پیش احساس می شود.

▪ کنسانتره پلت شده درمقایسه با کنسانتره ساده(مش) دارای مزایای زیر می باشد :

۱) سهولت جابجایی به علت حجم پایین
۲) افزایش قابلیت هضم بر اثر حرارت دادن
۳) کاهش ریخت و پاش و گرد وغبار به علت چسبندگی و فشردگی
۴) کاهش آلودگی احتمالی بر اثر حرارت دادن
۵) قدرت ماندگاری بالا به علت کاهش سطح تماس با محیط

 

● مراحل مختلف تغذیه ای یک گاو شیری طی یک دوره شیر دهی

▪ مرحله اول ( از زایش تا ۸۰ روز پس از زایش)

دراین مر حله مصرف خوراک با میزان تولید شیر هماهنگ نیست به طوری که دام شیر زیادی تولید می نماید و اشتهای کمی برای مصرف خوراک دارد ، از اینرو دام برای تامین انرژی مورد نیاز بدن و تولید شیر اقدام به مصرف چربی های بدن نموده : درنتیجه دام مقداری از وزن بدن خود ( ۱۰ تا۱۲ درصد) را از دست داده و لاغر می شود؛ مثلاً یک گاو ۳۰۰ کیلویی حدود ۳۰ کیلو کاهش وزن خواهدداشت.

بنابراین با توجه به اشتهای کم گاو شیری دراین مرحله، دام باید با کنسانتره و علوفه ای با کیفیت بالا تغذیه شود زیرا زمانی که کیفیت خوراک مصرفی دام بالا باشد دام اشتهای بیشتری جهت مصرف خوراک دارد لذا از تغذیه گاو شیری با مواد غذایی کم ارزش مانند کاه خودداری شود .

لازم به یاد آوری است برای داشتن یک گوساله درهر سال گاو شیری باید حداکثر ۶۵ تا۷۰ روز پس از زایش آبستن شده باشد .

▪ مرحله دوم ( از ۸۰ تا۲۰۰ روز پس از زایش )

دراین مرحله مصرف خوراک با میزان شیر تولیدی بتدریج هماهنگ می شود یعنی ازیک سو اشتهای دام درمصرف خوراک افزایش و از سوی دیگر میزان تولید شیر به تدریج کاهش می یابد . تغذیه دام دراین دوره باید بر اساس نیازهای بدنی دام و متناسب با تولید شیر باشد.

▪ مرحله سوم( از ۲۰۰ تا۳۰۵ روز پس از زایش )

دراین مرحله روند کاهش تولید شیر ادامه دارد لذا تنها درصورتی می توان خوراک مصرفی دام را کاهش داد که گاو شیری کاهش وزن خود در مرحله اول راجبران کرده باشد، زیرا جبران وزن از دست رفته دام دردوره خشکی با مصرف خوراک بیشتری همراه بوده همچنین دراثر مصرف کنسانتره شرایط مناسب جهت استراحت و بهبود شکمبه دردوره خشکی از دام سلب می گردد.

▪ مرحله چهارم ( ۴۵ روز ابتدایی دوره خشک)

دراین مرحله اقدام به خشک نمودن شیر دام می نماییم بدین ترتیب که ابتدا کنسانتره (خوراک دانه ای) را قطع کرده ، با تغذیه مواد غذایی کم ارزش مانند کاه ، ایجاد محدودیت درمصرف آب، کاهش تعداد دفعات دوشش از دو بار به یک بار و درنهایت دوشش یک روز درمیان اقدام به خشک نمودن شیر دام می نماییم.

این دوره فرصت مناسبی جهت تغذیه با علوفه بوده و به شکمبه این فرصت را می دهد تا آسیب های وارده به شکمبه طی دوران شیردهی را ترمیم نماید و با توانایی بیشتری دوره شیردهی آینده را آغاز کند . همچنین این دوره به پستان گاو شیری اجازه استراحت و بازسازی بافت های فرسوده را داده تا دوره شیر دهی پیش رو را با حداکثر توان تولیدی آغاز نماید .

▪ مرحله پنجم (۱۵ تا ۲۰ روز قبل از زایش )

این مرحله جهت عادت دهی گاو شیری به حداکثر مصرف کنسانتره پس از زایش درنظر گرفته می شود تا پس از زایمان شاهد حداکثر مصرف خوراک ، حداکثر تولید شیر، حداقل کاهش وزن و عدم ابتلاء دام به بیماری های تغذیه ای پس از زایمان باشیم.باید مصرف نمک و مواد معدنی درجیره غذایی گاو شیری را در این مرحله بسیار محدود نمود.

Related image

● چند توصیه درارتباط با تغذیه گاو شیری

۱) زمان خوراک دادن به دام باید هر روز منظم و سر وقت باشد.
۲) هرگونه تغییر درخوراک مصرفی دام باید به تدریج صورت گرفته و از تغییر ناگهانی جیره خودداری نمایید
۳) از تغذیه دام با مواد غذایی کپک زده و آلوده خودداری کنید.
۴) درصورت امکان گاوهای گله را بر اساس میزان تولید شیر دسته بندی و تغذیه نمایید .
۵) بهره گیری ازکارشناسان تغذیه کمک فراوانی به تهیه یک جیره متعادل جهت تامین نیازهای واقعی گاو شیری می نماید
۶) از تغذیه دام با علوفه جوان و تازه به مقدار زیاد درفصل بهار خودداری کنید تا دام شما دچار ناراحتی های گوارشی نشود
۷) به هنگام تغذیه بهتر است ابتدا علوفه و سپس کنسانتره را دراختیار دام قرار می دهیم
۸) بهترین زمان تغذیه گاو شیری ، پس از دوشش است زیرا دراین زمان دام اشتهای بیشتری جهت مصرف خوراک دارد
۹) درطراحی و ساخت آخور دقت کافی به عمل آید زیرا کمبود فضای آخور باعث کاهش مصرف خوراک و کاهش تولید می شود
۱۰) میزا ن اشتهای دام نشانه ای مهم درتعیین سلامتی دام می باشد ، به طوری که با ابتلاء دام به بسیار ی از بیماری ها مصرف خوراک دردام کاهش می یابد
۱۱) طول علوفه مصرفی جهت تغذیه دام نباید از ۳ تا ۴ سانتیمتر کوچکتر باشد.
۱۲) مواد و ترکیبات تشکیل دهنده کنسانتره ها متفاوت بوده و هر کنسانتره عملکرد و اثر مشخصی دردام دارد . لذا لازم است درزمان خرید کنسانتره به برچسب و آنالیز کنسانتره خریداری شده دقت شود
۱۳) از تغذیه دام با دانه گندم به علت قیمت بالا و ایجاد مشکلات گوارشی خودداری کنید
۱۴) درصورت عدم استفاده از کنسانتره و مصرف دانه جو، دانه جو را قبل از مصرف شکسته شود : در غیر این صورت دانه جو به علت سختی پوست بصورت کامل و بدون تغییر از بدن دام دفع می شود
۱۵) آب تمیز و با دمای مناسب باید درطول شبانه روز دراختیار دام قرار داده شود درغیر اینصورت حداقل ۳ نوبت درروز آب کافی دراختیار دام ها قرار دهید.

 

کلمات کلیدی : گاوگاو شیریسود دهیسود دهی گله گاوگلهتغذیهخوراک دامکنستانترهتغذیه دامخوراک دام شیریخوراک دام پرواریخوراک دام تازه زابخش اصلی خوراک دامعلوفهیونجهذرت سیلو شدهکاه گندمنان خشکضرورت مصرف کنستانترهمزایای کنستانتره پلت شدهنکات مهم در تغذیه گاو شیری

دیدگاهتان را بنویسید

نشانی ایمیل شما منتشر نخواهد شد. بخش‌های موردنیاز علامت‌گذاری شده‌اند *